
Dziedzictwo Chin
Około V w. n.e. poprzez koreańską prowincję, nastąpiły dość zażyłe stosunki z cesarstwem Chińskim, wówczas Japończycy zaczęli asymilować (1) chińskie pismo oraz nową religię Buddyzm (2), który z wielkim rozmachem szerzył się wśród ludu, stopniowa wypierając rodzimą religię Shinto (3), W 794 roku stolice przeniesiono do Heian-kyo (dziś.Kioto), wówczas kultura dworska, stopniowo zaczęła ograniczać wpływ Chin na rozwój kulturalny Japonii. Powstaje feudalny (4) system administracji wojskowej, zwany Bakufu (5) za sprawą szoguna (6) Yorimoto z rodu Minamoto (1192r). Odtąd kolejne okresy w dziejach bakufu nosiły nazwę od ówczesnej stolicy, bądź zarządzającego rodu. Pierwszym szogunatem została Kamakura.
Kamikaze (boski wiatr), a flota Mongolska
Szogunat (7) Kamakura, upadł w czasie prób najazdów, dokonywanych przez Mongolie. Mongolii wysłała 2 potężne floty przeciwko Japonii w latach 1274/1281. Mongolska flota niezdolna to utworzenia przyczółku, została rozbita przez kamikaze (8), jednakże przygotowania do wojny zrujnowały finanse Japonii, co dało początek okresu wojen feudalnych, z których zwycięską ręką wyszedł ród Ashikaga ze stolicą w Muromachi (dzielnicy Kioto).
Pierwszy kontakt i wpływy z Europy
Pierwszymi europejczykami, którzy postawili stopę w Japonii byli kupcy portugalscy z Makau w 1542, towarzyszył im chrześcijański misjonarz (9), jezuita (10) Franciszek Ksawery. Wówczas szogun popierający chrześcijaństwo Odo Nobunaga (1536-1582) przejął władzę w 1573 roku i zapoczątkował jednoczenie rozbitych księstw. Od roku nastąpił ogromny rozrost handlu z Europą, za sprawą następcy Nobunagi, Toyomotomi Hideyoshi(1536-1598), który przenosi stolice Japonii do Nagasaki ( zachodnie wybrzeże Kiusiu). Następny szogun Tokugawa Ieyasu (1543-1616), zjednoczył on Japonie początkując panowanie dynastii (11) szogunów rodu (12) Tokugawa, sprawujących władzę po rok 1867. Przerażony stopniem chrystianizacji kraju, Tokugawa rozpoczął okres izolacji Japonii (z wyjątkiem holendrów), który trwał aż po rok 1853.
U.S.A, a przełamanie izolacji
Kiedy komandor (13) marynarki wojennej U.S.A. Matthews Perry, zakotwiczył okręty(nazwane przez Japończyków "czarnymi") w zatoce Yedo (dziś zatoka Tokijska). Amerykanie w lutym 1854 wymusili pierwszy traktat, który złamał niemal 300 letnią izolacje Japonii. W roku 1866roku, potężna armada (14) brytyjska - Francuzka zakotwiczyła w okolicach Kobe. Młody japoński cesarz, Mutushito (1852-1912),ostatecznie otwiera granice, co doprowadziło w kolejnych latach do upadku szogunatu Tokugawy w 1867 i w 1868 roku restrykcji (15) władzy cesarskiej. Owe wydarzenia rozpoczęły okres Meji ("światłe rządy"). Kolejnie następuje upadek feudalizmu i zastąpienie klasy (16) samurajskiej, wojskiem poborowym.
Od konstytucji, po mocarstwo dalekiego wschodu
W 1879 roku wybuchła I wojna chińsko-japońska o wyspy Riukiu. Japonia gromi Chińską flotę i na mocy traktatu pokojowego w 1895 roku, Japonia obejmuję władzę nad Tajwanem. W 1889 roku w oparciu o europejski wzór Japonia zatwierdza konstytucję, która nie wyklucza jednak kultu boskości cesarza i pozostawia mu spore prawa. W kolejnej wojnie rosyjsko-japońskiej, po całkowitemu rozbiciu Rosyjskiej floty, Japonia staje się potęgą dalekiego wschodu. W czasie I wojny światowej stając po stronie państw ententy, Japonia otrzymuje mandatowe (17) posiadłości na Pacyfiku (18) (wyspę Marianny, Karoliny oraz wyspy Marshalla). Japonia chciała także zając niemiecką kolonię (19) na Półwyspie Szantuńskim, lecz ostatecznie zostaje wyparta przez aliantów. W 1931 roku tworzy marionetkowe (20) państwo Mandżukuo, co doprowadza do wybuchu II wojny chińsko - japońskiej, w 1937 rozpoczęto krwawy podbój Chin, Japonia zajmuje całe wybrzeże oraz znaczną część środkowych Chin. Masakra (21) nankińska staje się wzorem krwawych rządów Japonii.
Od konstytucji, po mocarstwo dalekiego wschodu
W 1879 roku wybuchła I wojna chińsko-japońska o wyspy Riukiu. Japonia gromi Chińską flotę i na mocy traktatu pokojowego w 1895 roku, Japonia obejmuję władzę nad Tajwanem. W 1889 roku w oparciu o europejski wzór Japonia zatwierdza konstytucję, która nie wyklucza jednak kultu boskości cesarza i pozostawia mu spore prawa. W kolejnej wojnie rosyjsko-japońskiej, po całkowitemu rozbiciu Rosyjskiej floty, Japonia staje się potęgą dalekiego wschodu. W czasie I wojny światowej stając po stronie państw ententy, Japonia otrzymuje mandatowe (17) posiadłości na Pacyfiku (18) (wyspę Marianny, Karoliny oraz wyspy Marshalla). Japonia chciała także zając niemiecką kolonię (19) na Półwyspie Szantuńskim, lecz ostatecznie zostaje wyparta przez aliantów. W 1931 roku tworzy marionetkowe (20) państwo Mandżukuo, co doprowadza do wybuchu II wojny chińsko - japońskiej, w 1937 rozpoczęto krwawy podbój Chin, Japonia zajmuje całe wybrzeże oraz znaczną część środkowych Chin. Masakra (21) nankińska staje się wzorem krwawych rządów Japonii.
II wojna światowa: upadek, a pokój
Wybuch II wojny światowej w Europie, powoduje dojście do władzy w Japonii ugrupowań nacjonalistyczno-militarystycznych, Japonia podpisuje Pakt z II Rzeszą i Włochami, Tworząc oś Tokio –Rzym - Berlin. Japonia przyłącza się do II wojny światowej, niespodziewanym atakiem na bazę amerykańskiej marynarki Pearl Harbor na Hawajach w grudniu 1941 roku. W kolejnych latach Japonia podporządkowuje sobie znaczną część Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii, szybko zaczynając zagrażać Indiom i Australii. W czerwcu dochodzi do ostatecznego starcia japońskiej floty z aliantami na Pacyfiku w bitwie o Midway, flota kraju zostaje zdziesiątkowana, a Japonia zaczyna tracić kolejno posiadłości. Mimo zakończenia II wojny światowej początkiem 1945 roku, amerykanie zrzucają bombę (22) atomową 6 sierpnia 1945 roku na Hiroshime, następnie 3 dni później na Nagasaki. W międzyczasie Armia Czerwona Przejmuje Mandżurię, zmuszając Japonię do kapitulacji (23) na rzecz U.S.A. W 1946 roku ostatni cesarz Hiroshito(1901-1989) zrzeka się boskiego statusu, a parlament uchwala demokrację (24) konstytucyjną. We wrześniu 1951 roku Japonia podpisuje pakt pokojowy z mocarstwami Zachodu oraz pakt o wzajemnej obronie z U.S.A.
Słowniczek:
1)Asymilacja kulturowa - proces określający całokształt zmian społecznych i psychicznych, jakim ulegają jednostki, odłączając się od swojej grupy i przystosowując się do życia w innej grupie o odmiennej kulturze.
2)Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pali. Buddha Dhamma – "Nauka Przebudzonego") – system filozoficzno-etyczny uznawany przez wielu za religię, rzadziej za psychologię. Jego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e.Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Jako religia buddyzm zalicza się do religii nieteistycznych(nie opiera się na wierze w boga).
3)Shinto także shintoizm, szintoizm lub sintoizm (jap. 神道, Shintō także shintoizm, szintoizm lub sintoizm , dosł. droga bogów, przekładane też jako droga duchów, droga bóstw, nauka bóstw) – tradycyjna religia Japonii oparta na mitologii japońskiej, charakteryzująca się politeizmem i różnorodnością przejawów i kultów. Wierzenia shinto nie mają wspólnego kanonu, organizacji ani świętych ksiąg.
4)Feudalizm (śrdw. łac. feudum – prawo do rzeczy cudzej, lenna) ustrój społeczno –polityczno -ekonomiczny, który opierał się na zależności ziemskiej. Chłop podlegał właścicielowi ziemskiemu, ponieważ użytkował ziemię, która należała formalnie właścicielowi ziemskiemu. Właściciel ziemski mógł podlegać innemu właścicielowi z tego samego powodu (np. zależność księcia wobec króla).
5),7) Szogunat, bakufu (jap. 幕府, bakufu dosł. „rządy namiotowe, z namiotu”) – określenie okresu historycznego oraz zarządzania krajem (wykonywanego przez szogunów) w dawnej Japonii. System bakufu oznaczał początkowo gospodarstwo domowe szoguna, ale z czasem zaczął się on odnosić do wojskowej administracji, na której szczycie znajdował się szogun.
6) Shōgun, siogun, szogun (jap. 将軍 – shōgun: generał; tytuł oficjalny: 征夷大将軍 – seii taishōgun: głównodowodzący wojsk przeznaczonych do podboju barbarzyńców) – początkowo stopień wojskowy dowodzących cesarską armią japońską, później dziedziczny tytuł wojskowych władców Japonii sprawujących faktyczną władzę w kraju rządzonym nominalnie przez cesarza. Okres panowania shōgunów (pol. siogunów) nazywany jest bakufu (幕府 – rządy spod namiotu) lub siogunatem.
8) Kamikaze, kamukaze, czyli Boski Wiatr ("kami"-bóg, boski, "kaze"- wiatr), odnosi się do potężnego tajfunu, który w 1281 roku zniszczył flotę mongolską szykującą się do ataku na Japonię. Japończycy uznali to za dowód opieki bogów i nazwali ten tajfun "Boskim Wiatrem".
9) Misjonarz (łac. missionarius) - osoba wysłana przez Kościół w celu szerzenia wiary chrześcijańskiej według słów Jezusa Chrystusa "Idźcie i nauczajcie wszystkie narody". Również: ksiądz-członek Zgromadzenia Księży Misjonarzy założonego przez św. Wincentego a Paulo. Również, a może przede wszystkim: osoba świecka lub duchowna prowadząca działalność misyjną.
10) Jezuici (pełna nazwa: Towarzystwo Jezusowe łac. Societas Iesu) – męski, papieski zakon apostolski Kościoła rzymskokatolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1539. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła rzymskokatolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, Ćwiczenia duchowne edukację i udzielanie sakramentów.
11) Dynastia (gr. dynasteia - władza) - szereg władców z jednego rodu (książąt, królów lub cesarzy), przynajmniej dwie osoby pochodzące z tej samej rodziny panujące bezpośrednio po sobie lub z niewielkimi przerwami. Zdarzały się też dynastie niespokrewnionych władców (np. dynastia Antoninów lub egipskich Mameluków).
12) Ród – grupa społeczna oparta na wspólnocie krwi, obejmująca rodziny wywodzące swe pochodzenie od wspólnego antenata (przodka), posługująca się wspólną symboliką oraz nazwą, będącą najczęściej proklamą herbu rodowego. Często lecz nie koniecznie posługująca się wspólnym nazwiskiem, mówiąca przeważnie tym samym dialektem. Więź wewnętrzną rodu u ludów pierwotnych stanowiło pochodzenie macierzyste, a w bardziej rozwiniętych ustrojach pochodzenie ojcowskie. Ród jest pojęciem nadrzędnym w stosunku do rodziny, składa się bowiem z wielu rodzin posiadających niejednokrotnie inne nazwiska.
13) Komandor (kmdr) – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający pułkownikowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw.
14) Armada w różnych językach oznacza zgromadzenie okrętów, flot wojennych, jachtów itp.
15) Restrykcja - ograniczenie czyichś praw lub czyjejś wolności w celu wywarcia na kimś presji; ograniczenie eksportu, importu, wysokości udzielanych kredytów itp. podyktowane sytuacją gospodarczą lub innymi względami.
16) Samuraj (jap. 侍, samurai, - rzeczownik od archaicznego czasownika samurau, znaczącego służyć panu), to pierwotnie świta służąca najwyższym dostojnikom japońskim, także gwardia cesarska. Z czasem termin rozszerzono do znaczenia 'wojownik'. Od czasów hegemonii Toyotomiego status dziedziczny - według ówczesnego prawa istniał ścisły podział na cztery klasy społeczne: wojowników, chłopów, rzemieślników i kupców. Symbolem pozycji samurajów były dwa miecze (miecz długi katana i miecz krótki wakizashi, razem stanowiące komplet, zwany daishō) - ich noszenie było prawem i obowiązkiem japońskich wojowników. Daishō nie były tylko bronią. Mówiono o nich, że stanowią duszę samuraja, toteż samuraje byli silnie związani ze swoimi mieczami i otaczali je głęboką czcią.
17) Mandatowe posiadłości – terytoria odebrane, przynależne danemu państwu na rzecz sojuszu, paktu, układu.
18) Pacyfik – inne określenie Oceanu Spokojnego.
19) Kolonia (z łac. colonia – 'osada rolnicza') – posiadłość państwa, nazywanego krajem macierzystym bądź metropolią, znajdująca się poza jego granicami i podlegająca bezpośredniej zależności politycznej i gospodarczej. Pierwsze kolonie zakładano już w starożytności w rejonie morza Śródziemnego, w okresie tak zwanej wielkiej kolonizacji greckiej. Najwięcej kolonii powstało w efekcie wielkich odkryć geograficznych. Do XIX wieku obie sraliglafioza Ameryki, Azja, Afryka i Australia zostały spenetrowane przez europejskich osadników. Polityka promująca zajmowanie terytoriów zamorskich przez państwa wysoko rozwinięte określona została mianem kolonializmu.
20) Państwo marionetkowe - państwo niesamodzielne, o polityce i ekonomii całkowicie zależnej od innego kraju.
21) Masakra nankińska, znana także jako gwałt nankiński, masakra ludności chińskiej w mieście Nankin (ówczesna stolica Republiki Chińskiej, rządzonej przez partię Kuomintang), w grudniu 1937 i styczniu 1938. Masakry dopuściła się Japońska Cesarska Armia, pod dowództwem generała Iwane Matsui. Była to jedna z największych zbrodni ludobójstwa dokonanych przez wojska japońskie. Przypuszcza się, że śmierć poniosło wówczas od 150 000 do 300 000 ludzi.
22) Bomba atomowa czerpie swoją energię z reakcji rozszczepienia ciężkich jąder atomowych (np. uranu lub plutonu) na lżejsze pod wpływem bombardowania neutronami. Rozpadające się jądra emitują kolejne neutrony, które bombardują inne jądra, wywołując reakcję łańcuchową. Nazwa bomba atomowa może być myląca, gdyż konwencjonalne chemiczne materiały wybuchowe czerpią swą energię z wiązań atomowych, a inne rodzaje broni nuklearnej są nie mniej atomowe.
23) Kapitulacja umowa poddania się nieprzyjacielowi bezwarunkowo lub pod pewnymi warunkami.
24) Demokracja(gr. δημοκρατία demokratia "rządy ludu", od wyrazów δῆμος demos "lud" + κρατέω krateo "rządzę") konstytucyjna– ustrój polityczny, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli, przy znaczniku konstytucji.
2)Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pali. Buddha Dhamma – "Nauka Przebudzonego") – system filozoficzno-etyczny uznawany przez wielu za religię, rzadziej za psychologię. Jego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e.Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Jako religia buddyzm zalicza się do religii nieteistycznych(nie opiera się na wierze w boga).
3)Shinto także shintoizm, szintoizm lub sintoizm (jap. 神道, Shintō także shintoizm, szintoizm lub sintoizm , dosł. droga bogów, przekładane też jako droga duchów, droga bóstw, nauka bóstw) – tradycyjna religia Japonii oparta na mitologii japońskiej, charakteryzująca się politeizmem i różnorodnością przejawów i kultów. Wierzenia shinto nie mają wspólnego kanonu, organizacji ani świętych ksiąg.
4)Feudalizm (śrdw. łac. feudum – prawo do rzeczy cudzej, lenna) ustrój społeczno –polityczno -ekonomiczny, który opierał się na zależności ziemskiej. Chłop podlegał właścicielowi ziemskiemu, ponieważ użytkował ziemię, która należała formalnie właścicielowi ziemskiemu. Właściciel ziemski mógł podlegać innemu właścicielowi z tego samego powodu (np. zależność księcia wobec króla).
5),7) Szogunat, bakufu (jap. 幕府, bakufu dosł. „rządy namiotowe, z namiotu”) – określenie okresu historycznego oraz zarządzania krajem (wykonywanego przez szogunów) w dawnej Japonii. System bakufu oznaczał początkowo gospodarstwo domowe szoguna, ale z czasem zaczął się on odnosić do wojskowej administracji, na której szczycie znajdował się szogun.
6) Shōgun, siogun, szogun (jap. 将軍 – shōgun: generał; tytuł oficjalny: 征夷大将軍 – seii taishōgun: głównodowodzący wojsk przeznaczonych do podboju barbarzyńców) – początkowo stopień wojskowy dowodzących cesarską armią japońską, później dziedziczny tytuł wojskowych władców Japonii sprawujących faktyczną władzę w kraju rządzonym nominalnie przez cesarza. Okres panowania shōgunów (pol. siogunów) nazywany jest bakufu (幕府 – rządy spod namiotu) lub siogunatem.
8) Kamikaze, kamukaze, czyli Boski Wiatr ("kami"-bóg, boski, "kaze"- wiatr), odnosi się do potężnego tajfunu, który w 1281 roku zniszczył flotę mongolską szykującą się do ataku na Japonię. Japończycy uznali to za dowód opieki bogów i nazwali ten tajfun "Boskim Wiatrem".
9) Misjonarz (łac. missionarius) - osoba wysłana przez Kościół w celu szerzenia wiary chrześcijańskiej według słów Jezusa Chrystusa "Idźcie i nauczajcie wszystkie narody". Również: ksiądz-członek Zgromadzenia Księży Misjonarzy założonego przez św. Wincentego a Paulo. Również, a może przede wszystkim: osoba świecka lub duchowna prowadząca działalność misyjną.
10) Jezuici (pełna nazwa: Towarzystwo Jezusowe łac. Societas Iesu) – męski, papieski zakon apostolski Kościoła rzymskokatolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1539. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła rzymskokatolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, Ćwiczenia duchowne edukację i udzielanie sakramentów.
11) Dynastia (gr. dynasteia - władza) - szereg władców z jednego rodu (książąt, królów lub cesarzy), przynajmniej dwie osoby pochodzące z tej samej rodziny panujące bezpośrednio po sobie lub z niewielkimi przerwami. Zdarzały się też dynastie niespokrewnionych władców (np. dynastia Antoninów lub egipskich Mameluków).
12) Ród – grupa społeczna oparta na wspólnocie krwi, obejmująca rodziny wywodzące swe pochodzenie od wspólnego antenata (przodka), posługująca się wspólną symboliką oraz nazwą, będącą najczęściej proklamą herbu rodowego. Często lecz nie koniecznie posługująca się wspólnym nazwiskiem, mówiąca przeważnie tym samym dialektem. Więź wewnętrzną rodu u ludów pierwotnych stanowiło pochodzenie macierzyste, a w bardziej rozwiniętych ustrojach pochodzenie ojcowskie. Ród jest pojęciem nadrzędnym w stosunku do rodziny, składa się bowiem z wielu rodzin posiadających niejednokrotnie inne nazwiska.
13) Komandor (kmdr) – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający pułkownikowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw.
14) Armada w różnych językach oznacza zgromadzenie okrętów, flot wojennych, jachtów itp.
15) Restrykcja - ograniczenie czyichś praw lub czyjejś wolności w celu wywarcia na kimś presji; ograniczenie eksportu, importu, wysokości udzielanych kredytów itp. podyktowane sytuacją gospodarczą lub innymi względami.
16) Samuraj (jap. 侍, samurai, - rzeczownik od archaicznego czasownika samurau, znaczącego służyć panu), to pierwotnie świta służąca najwyższym dostojnikom japońskim, także gwardia cesarska. Z czasem termin rozszerzono do znaczenia 'wojownik'. Od czasów hegemonii Toyotomiego status dziedziczny - według ówczesnego prawa istniał ścisły podział na cztery klasy społeczne: wojowników, chłopów, rzemieślników i kupców. Symbolem pozycji samurajów były dwa miecze (miecz długi katana i miecz krótki wakizashi, razem stanowiące komplet, zwany daishō) - ich noszenie było prawem i obowiązkiem japońskich wojowników. Daishō nie były tylko bronią. Mówiono o nich, że stanowią duszę samuraja, toteż samuraje byli silnie związani ze swoimi mieczami i otaczali je głęboką czcią.
17) Mandatowe posiadłości – terytoria odebrane, przynależne danemu państwu na rzecz sojuszu, paktu, układu.
18) Pacyfik – inne określenie Oceanu Spokojnego.
19) Kolonia (z łac. colonia – 'osada rolnicza') – posiadłość państwa, nazywanego krajem macierzystym bądź metropolią, znajdująca się poza jego granicami i podlegająca bezpośredniej zależności politycznej i gospodarczej. Pierwsze kolonie zakładano już w starożytności w rejonie morza Śródziemnego, w okresie tak zwanej wielkiej kolonizacji greckiej. Najwięcej kolonii powstało w efekcie wielkich odkryć geograficznych. Do XIX wieku obie sraliglafioza Ameryki, Azja, Afryka i Australia zostały spenetrowane przez europejskich osadników. Polityka promująca zajmowanie terytoriów zamorskich przez państwa wysoko rozwinięte określona została mianem kolonializmu.
20) Państwo marionetkowe - państwo niesamodzielne, o polityce i ekonomii całkowicie zależnej od innego kraju.
21) Masakra nankińska, znana także jako gwałt nankiński, masakra ludności chińskiej w mieście Nankin (ówczesna stolica Republiki Chińskiej, rządzonej przez partię Kuomintang), w grudniu 1937 i styczniu 1938. Masakry dopuściła się Japońska Cesarska Armia, pod dowództwem generała Iwane Matsui. Była to jedna z największych zbrodni ludobójstwa dokonanych przez wojska japońskie. Przypuszcza się, że śmierć poniosło wówczas od 150 000 do 300 000 ludzi.
22) Bomba atomowa czerpie swoją energię z reakcji rozszczepienia ciężkich jąder atomowych (np. uranu lub plutonu) na lżejsze pod wpływem bombardowania neutronami. Rozpadające się jądra emitują kolejne neutrony, które bombardują inne jądra, wywołując reakcję łańcuchową. Nazwa bomba atomowa może być myląca, gdyż konwencjonalne chemiczne materiały wybuchowe czerpią swą energię z wiązań atomowych, a inne rodzaje broni nuklearnej są nie mniej atomowe.
23) Kapitulacja umowa poddania się nieprzyjacielowi bezwarunkowo lub pod pewnymi warunkami.
24) Demokracja(gr. δημοκρατία demokratia "rządy ludu", od wyrazów δῆμος demos "lud" + κρατέω krateo "rządzę") konstytucyjna– ustrój polityczny, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli, przy znaczniku konstytucji.
Autor: NewKingPL, źródło: wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz